Hooda Rirriittu eele / የማሰሻው ትንግርት
****
Yoomu nan yaadadha amantee bar-duree
Waayee kotte duudaa, gaangoo ilmoo harree
Fagaatee akka hin deemne qalbiin habararee
Qeyetti kan madaqsu waan akka matatii
Qalbii laahsessaa gaangee tibtaabii - diggimtii
Qorichi amanamaan rirriittu eeleeti.
Kanaafuu… gaangee haaran bitamtee yeroo qeyee geessu
Utuu ooltee hin bulin rirriittu nyaachisu
Madaqoo garraamii akka ishee taasisu.
Rirriittu afaan keenyaan hin baddu jedhama
Akkuma rirrittu naannoftee naannofte, deebitee achuma
Dhorkituu fincilaa ta’uusaatu amanama.
Ija dura maree, qalbiitu takaalama.
Gooftarratti hin kaatu, bar tasa hin finciltu
Naannoftee, naannoftee, achumatti deebiti, akkuma
rirriittu.
Kunoo akkasittin tabulaa
raazas shee diggimtiin xaxamaa
Qaamashee alangaan reebamaa
Konkonashee fuuloon, afaanshee lugamaan loggomamaa
Takka takkas jaanoo fi baladiin faayamaa
Umriishee guutu saggarti gooftaashee dugadatti baattee
Baachuu dhaa, baatanii saggaaruu dhaa, finciluu eessa
yaadattee
Eessaa fincilti, silawoo rirriittu eelee nyaatte.
Kunoo akkasiin gaangoon sun, intalli wadala harree
Qeyee
gootaasheerraa hin baddu, qalbiinshee habarare
Hin finciltu, hin ciniintu, hin utaaltu
Hin wareertu hin dammaqxuu,
Kottesheenis gooftaa hin dhiittu
kan itti fe’an baatti amanamaa
Abaaramtitti, ilbisitti magaajitti jedhamaa.
Salphattee, ofiishees, abbaashees tuffachaa
Bara baraan jiraatti ba’aa baachaa
“Abbaankee eenyuu” yeroo gaafatamtu
“Essumikoo fardaam, maal akkam wallaaltuu? jechaa.
Zelealem Aberra Tesfa
01.12.2021
የማሰሻው ትንግርት
***
ትዝ
ይለኛል አንድ የዱሮ እምነት
የቤት አንስሳ በተለይም የጋማ ከብት
ርቆ እንዳይሄድ አንዳይጠፋ የሚጎትት
መተት ቢጤ፣ ወይም ትብታብ - ወ- ድግምት
በተለምዶ የታማነ አንዱ ብልሃት
ነበር አሉ በቁሎይቱን ማሰሻ ማብላት
ወድያውኑ ተገዝታ ቄዬ የመጣች እለት
እንዳትጠፋ፣ ርቃ እንዳትሄድ፣ እንዳታምጽ የሚገራት
ፍቱን ነበር አሉ ማሰሻ ማጉረስ፤ ማሰሻ ማብላት።
እንዴት ቢባል፣ ልክ እንደ ማሰሻው ዙርያውን አስሳ፣ አስሳ
ዞራ ዞራ እዚያው ናት አሉ ተመልሳ
ያግዳታል አሉ ጌታዋ ላይ እንዳትነሳ።
እና ያቺ በቁሎ ከቁጥጥር ውጭ ሳትወጣ
ወደ ጌታዋ አንድትመለስ ተቆጥባ ከፍርጠጣ
ዞሮ-ዞሮ-እዚያው፣ እንደ ማሰሻ፣ ልክ እንደ ምጣዱ ፎጣ
ዞራ፣ ዞራ፣ ዬትም ግጣ፣ ውኋም ተግታ፣ ሣሩዋን ግጣ።
ከዚያማ ታቡላ ራዛዋን በትብታብ ተተብትባ
አካላትዋን ባለንጋ ተጠብጥባ
አፍዋን ተሸብባ፣ በልጉዋምም ተለጉማ
አንዳንዴም በጌጣ ጌጥ ተሸልማ
ዕድሜ ልኳን ትሰግራለች ጌታዋን ተሸክማ
መሸከም ነው፣ ተሸክማ መስገር ነው፣ ለአመጽ፣ ሳትነሳ
እንዴት ትነሳ ቀደም ብላ ማሰሻ ጎርሳ።
እና ያቺ በቁሎ፣ ያቺ ያህያ አንጡራ ልጅ
ርቃ አትሄድም ከጌታዋ ደጅ፤
አትናከስ፣ አትራገጥ
አትደነብር፣ አትበረግግ፣ ጸጥ ለጥ
ታማኝ ሆና የጫንዋትን ትሽከማለች
እርጉም፣ አረመኔ፣ ከይሲ፣ መጋዣ፣ እየተባለች
ተዋርዳ፣ ራሷንም አባቷንም ጠልታ እየናቀች
“አባትሽ ማነው?”
ስትባል “አጎቴ ፈረስ ነው!”
እያለች።
****
ዘለዓለም አበራ ተስፋ
16.09.2021
ሔልሲንኪ /
ፊንላንድ
Akka bifaan guddinaaf Gaangeen ilmoolee hin dhabduu akka lammii baayyinaaf garbummaan nuuf hin maluu.
ReplyDeleteFantastic, thank you, dear Dr. Zelalem. I always wish to listen to your new Afaan Oromo poems, and I don’t get bored with your previous ones too. We listened to your lyrics at the coffee ceremony (“Tera-tim”) in our small village. My parents and relatives there are very interested in listening to it. I used to bring them every part of your audio. Every time they came to our home, they used to ask me, saying, “mee namicha sana nuuf bani.” The culture and the way you read embarrasses them. The accent and the culture are similar to our area, Wanbra, Metekel. I wish you the best to come to your life and expect more from you. Big respect! Jabaadhaa; jabaa namaa.
ReplyDeleteAfaan oromootti.osoo jijjiirame
DeleteBaayyee namattii tola, galatoomaa Dr. Zalaalam. Yeroo hunda, walaloo Afaan Oromoo keessan haaraa dhageeffachuufan hawwa. Isa kanaan duraas hin nuffine. Maatiif ollaa bunaa keenya waliin walaloo keessan dhageeffachaa turre. Walaloo keessan hundasaa nan daggeffachiisan ture. Yeroo dabareen bunaa mana keenya ta'u, "mee namicha sana nuuf bani" jedhu. Baayyee iti tola, aadaanis loqonnis waan wal fakkaatuuf baayyee jaallatu. Aanaan keenya Waanbara, godina Matakkalaa. Jireenya keessan gara fuulduraaf waanta gaarii hundan isiniif hawwa; hojii keessan babbareedaa kanammoo hawwiinan eega. Kabajaaf ulfina guddaan isiniif qaba. Jabaadhaa jabaa keenya.
DeleteAkkana dubbiin
ReplyDelete